นักวิจัยญี่ปุ่นรับ “โนเบลแพทย์” จากการค้นพบกลไกกินตัวเองของเซลล์

รู้จักไหม…“กลไกกลืนกินตัวเอง” ผลงานรางวัลโนเบลแพทย์ นักวิจัยญี่ปุ่นรับ “โนเบลแพทย์” จากการค้นพบกลไกกินตัวเองของเซลล์ ซึ่งหากกระบวนการดังกล่าวถูกรบกวนจะเป็นสาเหตุของพาร์กินสันและโรคเบาหวานได้

กระบวนการกลืนกินตัวเองของเซลล์ เป็นกระบวนการพื้นฐานทางสรีรศาสตร์ของเซลล์ ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อสุขภาพและการเกิดโรคต่างๆ ในมนุษย์ กระบวนการนี้เป็นหัวใจของการเสื่อมสลายไปอย่างเป็นระบบ และเป็นการรีไซเคิลส่วนที่เสียหายของเซลล์ อีกทั้งเชื่อว่าหากกระบวนการรีไซเคิลเซลล์ส่วนที่เสียหายนี้ไม่ทำงาน จะเป็นสาเหตุของการความชราและความเสียหายของเซลล์
คณะกรรมการรางวัลโนเบล ประกาศผลรางวัลโนเบล สาขา สาขาสรีศาสตร์ หรือการแพทย์ ประจำปี 2016 เมื่อวันที่ 3 ต.ค.2016 เวลา 16.30 น. (ตามเวลาประเทศไทย) แก่ โยชิโนริ โอซูมิ (Yoshinori Ohsumi)
จากการค้นพบ “กลไกการกินตัวเองของเซลล์” (mechanism for autophagy) คณะกรรมการรางวัลโนเบลอธิบายว่า กระบวนการที่เซลล์กลืนกินตัวเองนี้ หากถูกขัดขวางจะเป็นสาเหตุให้เกิดโรคพาร์กินสัน (Parkinson) หรือโรคเบาหวานได้

การกลายพันธุ์ในกระบวนการกลืนกินตัวเองในยีนนี้จะเป็นสาเหตุของโรคต่่างๆ ได้  และกระบวนการกลืนกินตัวเองนี้ยังพบมีส่วนในการเจ็บป่วยหลายๆ อย่าง ซึ่งรวมถึงมะเร็ง และโรคทางประสาทด้วย คณะกรรมการระบุ

หลังประกาศผลเมื่อวันที่ 3 ต.ค.2016 ทางเว็บไซต์อย่างเป็นทางการของรางวัลโนเบลก็ได้เปิดโหวตคำถามว่ามีใครเคยได้ยินเกี่ยวกับ

กระบวนการกลืนกินตัวเองของเซลล์

หรือไม่ ซึ่งมากถึง 30% ของผู้ร่วมตอบคำถามไม่รู้จักหรือเคยได้ยินเกี่ยวกับกระบวนการดังกล่าวมาก่อน รายงานจากเอเอฟพีอ้างถึงอธิบายของคณะกรรมการรางวัลโนเบล ซึ่งระบุว่าหากกระบวนการกลืนกินตัวเองนี้ถูกขัดขวางก็จะเป็นสาเหตุของโรคพาร์กินสันหรือโรคเบาหวานได้

ทั้งนี้ กระบวนการกลืนกินตัวเองของเซลล์ เป็นกระบวนการพื้นฐานทางสรีรศาสตร์ของเซลล์ ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อสุขภาพและการเกิดโรคต่างๆ ในมนุษย์ กระบวนการนี้เป็นหัวใจของการเสื่อมสลายไปอย่างเป็นระบบ และเป็นการรีไซเคิลส่วนที่เสียหายของเซลล์ อีกทั้งเชื่อว่าหากกระบวนการรีไซเคิลเซลล์ส่วนที่เสียหายนี้ไม่ทำงาน จะเป็นสาเหตุของการความชราและความเสียหายของเซลล์

นักวิจัยสังเกตพบกระบวนการกลืนกินตัวนี้ในช่วงทศวรรษ 1960 โดยเห็นว่าเซลล์นั้นสามารถทำลายส่วนประกอบของเซลล์เองได้จากการหุ้มส่วนเหล่านั้นเข้าไปในเยื่อเมมเบรน แล้วลำเลียงสู่ส่วนรีไซเคิลที่เรียกว่า “ไลโซโซม” (lysosome) ความยากในการศึกษาปรากฏการณ์กลืนกินตัวเองของเซลล์นี้ทำให้เรามีองค์ความรู้เกี่ยวเรื่องนี้น้อยมาก จนกระทั่ง โยชิโนริ โอซูมิ ได้สร้างชุดการทดลองที่ยอดเยี่ยมในช่วงต้นทศวรรษ 1990 โดยเขาได้ใช้ยีสต์สำหรับอบขนมจำแนกยีนเพื่อการกลืนกินตัวเองโดยเฉพาะ

จากนั้นโอซูมิได้เดินหน้าอธิบายถึงกลไกที่ซ่อนอยู่ของกระบวนการกลืนกินตัวเองในเซลล์ยีสต์ และแสดงให้เห็นกลไกอันซับซ้อนแบบเดียวกันที่เกิดขึ้นในเซลล์มนุษย์ “การค้นพบของโอซูมินำไปสู่กรอบใหม่ในความเข้าใจว่า เซลล์รีไซเคิลส่วนประกอบของตัวเองอย่างไร … การกลายพันธุ์ในยีนกลืนกินตัวเองนั้นเป็นสาเหตุของโรคได้  และกระบวนการกลืนกินตัวเองนี้นำไปสู่ความเข้าใจถึงการเจ็บป่วยต่างๆ รวมถึงมะเร็งและโรคทางเส้นประสาทได้” คณะกรรมการรางวัลโนเบลระบุ

โอซูมิซึ่งปัจจุบันอายุ 71 ปีแล้ว เกิดที่เมืองฟูกูโอกะเมื่อปี 1945 เขาได้รับปริญญาเอกจากมหาวิทยาลัยโตเกียว (University of Tokyo) ในญี่ปุ่น เมื่อปี 1974 ทั้งนี้ เขาจะได้รับเงินรางวัลทั้งหมด 8 ล้านโครน หรือ 32 ล้านบาท

ที่มา: ขอขอบคุณบทความโดย MGR Online
http://m.manager.co.th/Science/ViewNews.aspx?NewsID=9590000099603
http://m.manager.co.th/Science/detail/9590000099506